Maria Albrecht & Gert van Gerven, over onderzoek naar de laag opbouw van 17e eeuwse schilderijen
Project
Drie ARCHLAB-projecten
diverse partners & RCE
Onderzoek naar goud in 17e eeuwse schilderingen
In het midden van de 17e eeuw, gebruikten sommige schilders goud in hun werk. Een interdisciplinair team van kunsthistorici, curatoren, chemici, natuurkundigen, conservatoren en datawetenschappers wil een groep schilderijen bij elkaar brengen om dit fenomeen nader te onderzoeken. Het gaat om het beantwoorden van kunsthistorische vragen, fysisch-chemische karakteriseren van de verschillende gebruikte (verguldings)technieken en het bestuderen van optische effecten. ARCHLAB is ondersteunend in het zoeken naar de schilderingen waarvoor goud is gebruikt, op verschillende dragers (hout, canvas, steen, koper) in diverse technieken (tempera, olieverf).
Vergelijkend onderzoek naar artefacten uit VOC-scheepswrakken
De Rooswijk is een VOC-schip, dat in 1740 voor de kust van Kent is gezonken. Tijdens opgravingen in 2017 en 2018 zijn veel artefacten gevonden: zilveren munten, glazen kralen, flessen en vaten, koperen en tinnen voorwerpen. De objecten zijn geanalyseerd met wetenschappelijke technieken (SEM-EDS, XRF, FTIR-spectroscopie, XRD) om de fabricageprocessen te bepalen, de herkomst te onderzoeken, eerdere reparaties te identificeren en de conserveringstoestand te beoordelen. Een systematische vergelijking met wetenschappelijke analyses van vergelijkbare objecten die zijn teruggevonden in andere VOC-scheepswrakken, is essentieel voor het onderzoek. In het project over de Rooswijk maakt ARCHLAB een vergelijking mogelijk tussen het materiaal uit het schip dat in Nederland wordt bewaard en het materiaal dat in Groot-Brittannië is ondergebracht.
Onderzoek naar Zinkwit
Het PhD-project ZOoMM* (Zinc Oxide: Micro to Macro) is gericht op multidimensionaal onderzoek van Zinkwit (ZnO). Dit pigment werd in de 19e eeuw gebruikt als alternatief voor het traditionele, giftige loodwit tot het volgende witte pigment zijn intrede deed in 1920: Titaanwit. Het gebruik van Zinkwit wordt bestudeerd in een selectie van 19e en 20e eeuwse kunstwerken van bijvoorbeeld Van Gogh en Modigliani. Daarbij worden innovatieve methoden ontwikkeld voor de karakterisering van de reactiviteit met verschillende bindmiddelen en pigmenten, in de loop van de tijd. Hiervoor is uitgebreide analyse nodig van historische materialen (bijvoorbeeld zinkwitte poeders en verfbuizen). Daarnaast is analyse nodig van verfreconstructies, van schilderijmonsters van geselecteerde kunstwerken en van moderne commerciële materialen. ARCHLAB zal ondersteunen met historisch materiaal voor analyse en met archiefbronnen voor de voorbereiding van mock-ups, zoals verfrecepten en aantekeningen van kunstenaars.